Kentelioù yezhadur Yann Gerven

A28. Displegañ an araogennoù eus ha deus (1)

Distreiñ d'al listenn

Fazioù a vez graet bremañ (war-dro 12 en teir niverenn ziwezhañ eus YA) pa vez kel a zisplegañ an araogennoù eus pe deus, ha lennet 'm eus evel-se :
a) *(...) hon eus ezhomm ouzhoc'h.
b) *Lod outo a 'z aio betek uzin Bouvray.
c) *Betek-henn ne oa eus outi nemet e Roazhon.
d) *Gant an 1800 € ar miz a oa bet kaoz outo (...)

Implijet e vez eus, a pe deus war-lerc'h ar verboù mankout, kaout ezhomm/soñj/kaoz, ober goap, en em servij, dont, en em zizober, etc. Klevet e vez — dre vras — eus e Leon dreist-holl, deus e Kerne ha Treger, hag a e Gwened. Pa vez ret displegañ an araogenn eus, e ranker heuliañ ali F. Kervella, § 583 : « N'eus nemet ur stumm evit an div araogenn A hag EUS », alese an displegadur ac'hanon, ac'hanout, etc. hag a servij ivez evit eus :
N'eus ket bet kaoz eus Yann a ro : n'eus ket bet kaoz anezhañ.
Dalc'het he deus soñj eus he mamm a ro : dalc'het he deus soñj anezhi.
Lod eus an implijidi a 'z aio betek uzin... a ro : b) Lod anezho a 'z aio betek uzin Bouvray.

Ar skwerioù a) ha c) a ro :
a) (...)hon eus ezhomm ac'hanoc'h.
c) Betek-henn ne oa anezhi nemet e Roazhon.

Evit ar frazenn d) ez eus ur meskaj etre kaout kaoz/komz eus, deus un tu, ha kaout kaoz/komz ouzh, deus un tu all :
Komzet 'm eus eus ma breur (= diwar-benn ma breur) a ro : komzet 'm eus anezhañ.
Komzet 'm eus ouzh ma breur (klasket 'm eus toullañ kaoz gantañ) a ro : komzet 'm eus outañ.
Hag ar frazenn d) difaziet : Gant an 1800 € ar miz a oa bet kaoz anezho.

Er sizhun a-zeu e klaskin dielfennañ ar perak eus ar fazioù-se.

Da lenn : F. Kervella, Yezh., § 598, 602.